Henricus van den Leemputte († 1657)

Deze theoloog is in 1588 in ´s-Hertogenbosch uit een adellijk geslacht geboren en werd gestimuleerd om te gaan studeren door zijn grootvader van moeders zijde, de vermaarde Johan Lantfort die rector was van de Latijnse school. In het Latijn bereikte hij goede prestaties. Hij studeerde daar later, onder leiding van rector Petrus van Vladeracken, Grieks en Hebreeuws. Daarna volgde hij in Leuven de theologische opleiding. In 1614 behaalde hij het licentiaat en werd hij eerst professor in Mechelen aan het seminarie en twee jaar later aan het seminarie in zijn geboortestad. Hier werd hij in 1620 kanunnik, lid van het kathedraal kapittel, en zeer vermaard om zijn kennis van de oude talen. Na de reductie van 1629 mocht hij als kanunnik in ´s-Hertogenbosch blijven. De plebaan van de St. Jan moest wel vertrekken. Daarom nam Van den Leemputte aanstonds de jurisdictie op zich als plebaan. Hij bediende de schuilkerken van de St. Jan, vanaf 1630 tot 1657, (in de Kruisstraat: resp. in ´Huis De Nobel´ en ´Huis St. Jan´). En hij werd in 1646 deservitor (d.i. pastoor van een hulpkerk, of waarnemend pastoor) van de parochie St. Pieter, in de schuilkerk Achter de Tolbrug, bedehuis ´St. Petrus´, naast de dienstdoende Jezuïeten) tot 1657. Hij was in naam eveneens pastoor van de St. Cathrienparochie.
Ondertussen was de bisschop van Den Bosch, Ophovius, in de jaren 1629/1636 via de Meierij verder naar het zuiden gevlucht en kwam eerst in Postel en daarna in Lier terecht, waar hij in 1637 overleed. Nu bleef de bisschopszetel vier jaren vacant. Henricus van den Leemputte werd toen door het kapittel van de St. Jan gekozen als tijdelijk vervanger. Hij werd een z.g. kapittelvicaris. (vicaris=vervanger). Van 1637 tot 1641. Nadat een opvolger van bisschop Ophovius was benoemd, Joseph Bergaigne OFM in 1641, kon deze kerkvoogd vanwege de confiscatie van kerkelijke goederen in Den Bosch zijn bisdom niet bezoeken of adequaat besturen. Opnieuw werd door de bisschop aan de afgetreden kapittelvicaris het bestuur in het gebied van de Staten over gelaten. Bisschop Bergaigne zou in 1647 in Munster overlijden, waarheen hij was gezonden door de Spaanse koning Philips IV om als afgevaardigde de vredesbesprekingen bij te wonen. Wederom werd Van den Leemputte door het kapittel tot plaatsvervanger gekozen, omdat hij de situatie van de vervolgde kerk in de stad goed kende. Deze periode duurde van 1647 tot zijn overlijden in 1657.
Het waren hachelijke tijden voor de Roomsen, na de vrede van Munster in 1648, maar Van den Leemputte kon uit de kapittelgoederen zijn jaarwedde genieten en hij bleef in de stad zijn pastoraal - en bestuurswerk doen. In ieder geval tot 1653 blijkt uit zijn correspondentie met de prelaat van de abdij van Tongerloo. Wellicht heeft hij korte tijd later zijn toevlucht moeten zoeken in Esch. In 1657 is hij gestorven op 70-jarige leeftijd. Hij liet verschillende verhandelingen na, o.a. over de altaren in de St. Jan, en ook een vertaling van het Nieuwe Testament, in 1622 voltooid en in 1650 en 1686 in Antwerpen herdrukt.

3114. LEEMPUTTE, Henricus van den

's-Bosch. Bezocht de school van het Fraterhuis te 's-Bosch. Studeerde artes aan de pedagogie de Valk te Leuven. Promoveerde 19 november 1607 tot A.L. als 6e van 123 candidaten. Daarna theologant. Behaalde de baccalaureaatsgraden biblicus (1610), sententiaris (1611) en formatus (1612). Promoveerde 14 oktober 1614 tot S.T.L. Geboren 17 oktober 1587; zoon van Huybrecht en Catharina Cantfoirt (van Turnhout). Lector in het seminarie te Mechelen (1613-1616). Vanaf 1616 docent aan het seminarie te 's-Bosch. Werd in 1620 kanunnik aldaar. Pastoor van de St. Jansparochie (1630-1657). Vicaris capitularis (1637-1641). Lid van de O.L.V. Broederschap. Overleed te 's-Bosch 17 februari 1656. ARA/FUL 504, 505, 714; NNBW, IX, 589; Schutjes, II 131, 133, IV 280, 316; Tax. (1942) 57; BB (1963-1964) 139; DdW, 46; Van Dijck, 370; Laenen, sem., 84

466

1630. Henricus v.d. Leemputte

Leemputte, later vicarius generaal des kapittels, kon als kanunnik te 's Bosch verblijven, zijne jaarwedde genieten, en in het geheim de pastoreele functiën zelf uitoefenen of door andere priesters laten verrigten, zoo als voor het toedienen der H. Sacramenten noodzakelijk was en in de geheime bidplaatsen konde geschieden. Van een kapellaan is er na 1637 geen sprake meer, tot dat in het einde de XVII eeuw er meer godsdienstvrijheid was aangebroken.

316

LEEMPUTTE (Henricus van der)

werd in 1588 te 's Bosch uit een aanzienlijk en adellijk geslacht geboren. Zijn grootvader van moeders zijde was de vermaarde Johannes Lantfort, rector der Latijnsche scholen te 's Bosch. Door de zorg van zijn grootvader werd van der Leemputte in de Latijnsche taal onderwezen, waarin hij groote vorderingen maakte, gelijk ook in de Grieksche en Hebreeuwsche talen, waarin hij het onderwijs van den geleerden Petrus Vladeraccus ontving. Vervolgens begaf hij zich naar de hoogeschool te Leuven, waar hij, bij de algemeene promotie van het jaar 1607 de zesde plaats ontving. Hij maakte in de studie der godgeleerdheid zulke vorderingen, dat hij in 1614, den graad van licentiaat verkregen hebbende, haar in het seminarie van Mechelen en daarna in dat van 's Hertogenbosch onderwees. Hij was vooral om zijne diepe kennis der oude talen zeer beroemd en werd door de geleerden te Leuven deswegens meer dan eens geraadpleegd. Adellijk kanunnik graduaat van de kathedrale kerk van 's Bosch zijnde, aanvaardde van der Leemputte, nog

244

na de overgave der stad de plebanie van St. Jan, en stond hij in die moeijelijke omstandigheden, zijne stadgenooten met zeer veel ijver bij. Onder het bisschoppelijk bestuur van Ophorius, nam hij een groot deel in de zaken des bisdoms, en na den dood van dien prelaat, werd hij door de kanunniken des kapittels tot algemeenen vicaris aangesteld. Toen de bisschop van Bergaigne tot den zetel van 's Bosch was verheven, deed hij door van Leemputte, als zijnen zaakgelastigde, het bisdom besturen, terwijl de kannuniken hem, na den dood van dezen kerkvoogd, andermaal tot algemeenen vikaris benoemden. Omtrent tien jaren stond hij, onder vele wederwaardigheden en gevaren, aan het hoofd des bisdoms, doch, hoezeer de vervolging woedde, bleef hij, met toestemming der landsregering, te 's Bosch, omdat hij, als kanunnik des kapittels, door den Staat uit de geestelijke goederen werd bezoldigd. Hij bevond zich nog daar den 13den Mei 1653, blijkens eenen brief, toen door hem uit die stad aan den prelaat van Tongerloo gerigt, aangaande het gebeurde van den kanunnik dier abdij, Henricus Bosch, die in de geur der heiligheid was overleden. Hij had den 13den Januarij van genoemd jaar, eenen herderlijken brief, betrekkelijk de bul van Urbanus VIII, wegens de viering der feestdagen, uitgegeven, van welke nog een authentiek afschrift in het archief der abdij van Bern bestaat. Eenigen tijd daarna schijnt hij 's Bosch te hebben moeten verlaten, en, volgens eene duistere overlevering, zou hij te Esch (dekanaat van Orthen) eene schuilplaats gevonden hebben. Hij overleed in het begin van 1657, in den ouderdom van 70 jaren. Hij was een zeer geleerd man. Behalve eene overzetting van het Nieuwe Testament, welke hij in 1622 uitgaf, en die naderhand in 1650 en 1686 te Antwerpen bij Jacobus Woons is herdrukt, gaf hij in 1624 godgeleerde verhandelingen over eenige H. Sacramenten in het licht, getiteld: Theses Theologicae de tribus Sacramentis characterem imprimentibus, Silvaed. 1624. 4o. Ook had hij twee werken voor de pers gereed gemaakt, waarvan het eene (Dialepsis quaestionum conducentium ad intelligentiam S. Scripturae) eene handleiding tot het verklaren der H. Schrift bevatte, en het ander (Refutatio prolixa et solida libri ministri eujusdam calvinistae), eene verdediging van het katholijke geloof tegen zekeren leeraar der Hervormde kerk behelsde.

245

Namen ende Wapenen der Heeren Beêedigde Broeders

Namen en wapenen der Heeren Beêedigde Broeders soo Geestelijke en Wereltlijke van de seer oude ende seer doorluchtige Broederschap van onse Lieve Vrouw binne de stad s'Hertogenbosch Rdus. dnus. ac Magister Henricus vande Leemputte canonicus graduatus Buscoducensis, ontfange 1626. obiit 1657

108